بسیاری از والدین تصور میکنند چون دندانهای شیری موقتی هستند، اهمیت زیادی ندارند؛ اما واقعیت این است که دندانهای شیری نقش اساسی در سلامت دهان، تغذیه، گفتار و حتی اعتمادبهنفس کودک دارند. مراقبت صحیح از این دندانها، پایهگذار سلامت دندانهای دائمی در آینده است.
دندان شیری چیست و از چه سنی شروع میشود؟
دندانهای شیری اولین مجموعه دندانها هستند که معمولاً از ۶ ماهگی تا حدود ۳ سالگی در دهان کودک ظاهر میشوند. یک کودک بهطور طبیعی ۲۰ دندان شیری دارد که شامل:
- ۸ دندان پیش
- ۴ دندان نیش
- ۸ دندان آسیای شیری
این دندانها تا حدود ۶ تا ۱۲ سالگی بهتدریج میافتند و جای خود را به دندانهای دائمی میدهند.
چرا سلامت دندانهای شیری اینقدر مهم است؟
دندانهای شیری فقط برای مدت کوتاهی در دهان کودک نیستند؛ بلکه وظایف مهمی دارند:
- کمک به جویدن و تغذیه صحیح
- نقش کلیدی در صحیح صحبت کردن کودک
- حفظ فضای لازم برای رویش درست دندانهای دائمی
- جلوگیری از ایجاد عفونت، درد و مشکلات فکی
- افزایش اعتمادبهنفس کودک هنگام خندیدن و صحبتکردن
پوسیدگی یا از دست رفتن زودهنگام دندانهای شیری میتواند باعث کج روییدن دندانهای دائمی و نیاز به درمانهای پرهزینه در آینده شود.
شایعترین مشکلات دندان شیری کودکان
برخی از مشکلات شایع دندانهای شیری عبارتاند از:
1. پوسیدگی زودرس دندان کودک
مصرف زیاد خوراکیهای شیرین، نوشیدنیهای قندی و رعایت نکردن بهداشت دهان عامل اصلی آن است.
2. پوسیدگی ناشی از شیشه شیر
خوابیدن کودک با شیشه شیر یا شیر شبانه یکی از دلایل مهم خرابی زودهنگام دندانهاست.
3. شکستگی دندان شیری
به دلیل زمین خوردن یا ضربه هنگام بازی رخ میدهد و نیاز به بررسی توسط دندانپزشک دارد.
مراقبت صحیح از دندان شیری از چه زمانی شروع میشود؟
مراقبت از دندانهای کودک قبل از رویش اولین دندان آغاز میشود.
نکات مهم مراقبتی:
- پس از رویش اولین دندان، روزی دو بار با مسواک مخصوص کودک مسواک زده شود.
- استفاده از خمیر دندان کودک با مقدار کم (به اندازه دانه برنج)
- شستوشوی دهان نوزاد با گاز استریل مرطوب بعد از تغذیه
- محدود کردن مصرف مواد قندی مخصوصاً قبل از خواب
- مراجعه منظم به دندانپزشک کودکان هر ۶ ماه یکبار
آیا دندان شیری خراب را باید درمان کرد یا کشید؟
این تصور که «چون دندان شیری میافتد، نیازی به درمان نیست» کاملاً اشتباه است.
- دندان شیری پوسیده باید درمان شود (پر کردن، روکش، یا در موارد لازم درمان ریشه)
- کشیدن زودهنگام دندان شیری فقط در شرایط خاص و با نظر متخصص انجام میشود
- از دست رفتن زودهنگام دندان میتواند باعث بینظمی دندانهای دائمی شود
ترس کودکان از دندانپزشکی و نقش والدین
بسیاری از کودکان از محیط دندانپزشکی میترسند. والدین نقش مهمی در کاهش این ترس دارند:
- صحبت مثبت درباره دندانپزشک
- عدم انتقال ترسهای شخصی به کودک
- مراجعه منظم از سنین پایین
- انتخاب متخصص دندانپزشکی کودکان که با روان کودک آشنا باشد
جمعبندی
دندانهای شیری اگرچه موقتی هستند، اما اثر دائمی بر سلامت دهان و دندان کودک دارند. مراقبت صحیح، مراجعه منظم به دندانپزشک کودکان و آموزش عادات درست بهداشتی، باعث میشود کودک شما در آینده لبخندی سالم و زیبا داشته باشد.
دکتر علی بهزادی متخصص دندانپزشکی کودکان در اصفهان
دندانپزشکی کودکان با بیهوشی چیست؟